αεροπειρατεία

Η βίαιη κατάληψη ενός αεροσκάφους στη διάρκεια της πτήσης του και η ομηρία των επιβατών και του πληρώματός του, με σκοπό συνήθως τη διαπραγμάτευση αιτημάτων (ατομικών ή ευρύτερων) με κρατικές αρχές. Η εγκληματική αυτή πρακτική, που καταδικάζεται σχεδόν από το σύνολο των κρατών του κόσμου, ξεκίνησε τα μεταπολεμικά χρόνια, στη διάρκεια των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων των χωρών του Τρίτου Κόσμου, ως ύστατο μέσο πολιτικής πίεσης. Γι’ αυτό και αρχικά συνάντησε την ανοχή μερίδας πολιτών του δυτικού κόσμου, που έβλεπαν με συμπάθεια τον αγώνα αυτών των λαών. Στη συνέχεια, όμως, εξελίχθηκε σε πρακτική ομάδων ή πολιτών κυρίως αραβικών ή ισλαμικών κρατών κατά της Δύσης ή του κράτους του Ισραήλ· και το χειρότερο, από τις αρχικά αναίμακτες α. εξελίχθηκαν σε πολύνεκρες ενέργειες. Αν και υπάρχουν επίσης μεμονωμένα περιστατικά παραφρόνων που πραγματοποίησαν α. είτε για να αλλάξουν την πορεία του αεροσκάφους είτε για καθαρά προσωπικά κίνητρα (π.χ. εντυπωσιασμός), στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι α. εκτελούνταν από ένοπλες τρομοκρατικές ομάδες. Το πρώτο πολύνεκρο περιστατικό α. συνέβη το 1976, στη διάρκεια μιας πτήσης της El Al, με προορισμό την Ουγκάντα, που πραγματοποίησε μια ομάδα Παλαιστινίων, θέτοντας μια σειρά από αιτήματα. Η επέμβαση κομάντος του ισραηλινού στρατού είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο όλων των αεροπειρατών, αλλά και τριών επιβατών. Η πρακτική αυτή πήρε μεγάλες διαστάσεις από τη δεκαετία του 1980 και μετά, με αποκορύφωμα την τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, όταν εκδηλώθηκε α. συγχρόνως σε τέσσερα αεροσκάφη εσωτερικών δρομολογίων των ΗΠΑ, που κατέληξε στην πτώση δύο από αυτών στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης και ενός ακόμα σε κτίριο του αμερικανικού Πενταγώνου στην Ουάσινγκτον. Στη χώρα μας, οι α. είναι πάντως σπάνιες. Το γνωστότερο ανάλογο περιστατικό συνέβη στη διάρκεια της δικτατορίας, και πιο συγκεκριμένα τον Αύγουστο του 1969, όταν ο γιατρός Βασίλης Τσιρώνης με την απειλή όπλου υποχρέωσε τον πιλότο πτήσης της Ολυμπιακής να προσγειωθεί στην Αλβανία, απ’ όπου ο ίδιος και η οικογένειά του κατέφυγαν στη Σουηδία. Σχηματική αναπαράσταση της αεροπειρατείας, μοναδικής στα ελληνικά χρονικά, του Βασίλη Τσιρώνη σε αεροσκάφος της «Ολυμπιακής», τον Αύγουστο του 1969, από το οπισθόφυλλο του «Γαλάζιου Βιβλίου» του (φωτ. από εκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).

* * *

η (Νομ.)

ποινικό αδίκημα που εμφανίσθηκε μετά το τέλος τού Β' Παγκόσμιου πολέμου και συνίσταται στην παράνομη κατάληψη αεροσκάφους, όταν βρίσκεται σε λειτουργία ή σε πτήση.